Wat is protestants?

Gemeente

Voor ieder die protestants is opgevoed stelt de benaming "gemeente" geen probleem. Maar wie in de Rooms-Katholieke sfeer is opgegroeid is het minder duidelijk waar het begrip "gemeente" voor staat.

Toen de protestantse kerken in de 16e eeuw de kerkhervorming doorvoerden, kozen zij resoluut voor het gebruik van de volkstaal. Daarbij gebruikten zij vaak letterlijke vertalingen van Bijbelse begrippen of drukten zij die Bijbelse begrippen uit in bestaande Nederlandse equivalenten.

Kerk

Het Bijbelse begrip "ekklesia", d.i. de "kerk" of beter "de samengeroepenen, de uit de wereld verzamelden" wordt sindsdien aangeduid met de oeroude Nederlandse woord "gemeente" (ontstaan uit "het gemeen", d.w.z. de gemeenschap, de groep). Waar Vlamingen bij het woord "gemeente" vaak alleen denken aan de burgerlijke gemeente, is het goed te beseffen dat het katholieke woord "parochie" en het protestantse begrip "gemeente" eigenlijk identiek zijn. 

Ouderling

Ook met het Bijbelse begrip "presbyter" gebeurde iets dergelijks. Waar de Roomse kerk dat woord verlatijnste en tenslotte vernederlandste tot "priester", koos de Hervorming resoluut voor een letterlijke vertaling, d.w.z. voor "ouderling". Het spreekt voor zich dat de "ouderlingen" niet noodzakelijk oud in jaren zijn.

Diaken

Het Bijbelse begrip "diaken" , d.i. letterlijk "dienaar", tenslotte werd eigenaardig genoeg niet in het Nederlandse vertaald. Zo bleef het ambt van diaken ook in het woordgebruik onveranderd in de reformatorische kringen.

Kerkraad

De kerkgemeenschap heeft een open, pluriform karakter en kent een ontspannen sfeer. Onze gemeente heeft een zeer duidelijke structuur en een beleid dat wordt gekenmerkt door democratische besluitvorming en inspraak van alle gemeenteleden. Vele nieuw ingekomen gemeenteleden voelen zich snel thuis en ervaren ruimte voor hun eigen ideeën en inbreng. Onze kerkgemeenschap wordt gekenmerkt door democratie en volkomen gelijkwaardigheid van vrouw en man. Alle gemeenteleden kiezen uit hun midden een 4-tal verantwoordelijken die elk worden gekozen voor een periode van 4 jaar. Samen met de predikant vormen deze ambtsdragers de kerkraad, verantwoordelijk voor het inhoudelijke beleid.

Er wordt daarin onderscheid gemaakt tussen ouderlingen en diakenen. De ouderlingen zetten zich in voor en zien toe op de wijze waarop de Bijbelse boodschap wordt verkondigd en vorm wordt gegeven. De diakenen wijzen de gemeente op de dienende roeping van de kerk en de sociale implicaties van het Evangelie. De ambtsdragers worden paarsgewijs verkozen.

De predikant (m/v) moet een licentiaat in de theologie zijn en wordt door de gemeente gekozen in rechtstreekse verkiezing.

Bestuursraad

De tegenhanger van de kerkraad is de Bestuursraad, die als openbare instelling verantwoordelijk is voor het materiële en financiële beleid, en tevens het aanspreekpunt is voor de burgerlijke overheden. Ook de leden van dit beleidsorgaan worden rechtstreeks door de gemeente verkozen.

Gemeentevergadering

Het hoogste gezag binnen onze plaatselijke kerk komt toe aan de gemeentevergadering. Die wordt gevormd door alle lidmaten. De gemeentevergadering kan het kerkraadsbeleid afkeuren en de kerkraad zelfs tot aftreden brengen. Dat is in de geschiedenis van onze gemeente niet gebeurd, maar het kan. De gemeentevergadering wordt bijeengeroepen voor elke vorm van verkiezingen en vergadert daarnaast in elk geval jaarlijks eenmaal om het door de kerkraad gevoerde en te voeren beleid te bespreken en samen van gedachten te wisselen over onze wijze van kerkzijn.

Kindernevendienst

Hoewel niet een traditioneel beleidsorgaan, moet hier ook het kindernevendienst-team vermeld worden. Drie gemeenteleden die allen de Kindernevendienst leiden, vormen samen het Kindernevendienst-team.

Groot-kerkverband

Ook in groot-kerkverband wordt het beleid van onderaf gemaakt. Met nog ruim 100 plaatselijke gemeenten, behoort onze kerkgemeenschap tot het landelijke kerkverband van de enige door de overheid erkende protestantse eredienst, de Verenigde Protestantse Kerk in België.

Alle gemeenten hebben afvaardiging naar het district dat tweemaandelijks vergaderd.  Elk district heeft een afvaardiging naar de jaarlijkse synode. Op de synode wordt dan overlegd over allerlei zaken en worden afspraken gemaakt. Steeds echter is elke plaatselijke kerk (binnen bepaalde perken, uiteraard) vrij om de synode-besluiten zelf - hoe het volgens hun het beste is in deze stad, of in dat dorp - op zijn eigen wijze uit te voeren. De hoge mate van persoonlijke autonomie (want persoonlijke verantwoordelijkheid) laat zich dus in alle geledingen van de kerk terugvinden.

Inzameling gaven

Elke zondag wordt er tijdens de eredienst gecollecteerd. Daarnaast zijn er verschillende manieren om het werk van onze kerk financieel te steunen. Zo heeft onze gemeente een uniek systeem dat ‘de Omhaling’ wordt genoemd. Bij wie zich hiervoor opgeeft, wordt op vastgelegde data driemaal per jaar een gesloten enveloppe opgehaald. Alle briefomslagen worden in een vergadering door de leden van de Raad van Bestuur geopend, waarna het totale bedrag bekend wordt gemaakt. Anderen geven er de voorkeur aan door middel van een periodieke overschrijving hun betrokkenheid financieel gestalte te geven. Veel gemeenteleden besluiten om daarnaast af en toe een ‘losse gift’ te doen.

Om geen drempels op te werpen worden de bijzondere activiteiten als de ‘Ontmoetingsmiddag’, ‘Ouderenuitstap’ en ‘Gemeentereis’ doorgaans kosteloos aangeboden. Dit in het vertrouwen dat iedereen in de mate van het mogelijke vrijwillig een geldelijke bijdrage zal leveren.

Plaats in de samenleving

Onze Belgische samenleving wordt gekenmerkt door enkele grote 'zuilen'. Dat zijn enkele religieus en/of politiek geïnspireerde kleine verzorgingsstaatjes die naar allerlei kanten zijn uitgebouwd. Er is een Rooms-katholieke, een liberale en een socialistische zuil. Deze zuilen reiken soms van het kinderdagverblijf, de school, de jeugdvereniging, de universiteit, de ziekenhuizen, de ziekenfondsen, tot aan het bejaardentehuis. Een staatje binnen de staat. En zo zijn er drie. Elke zuil heeft een eigen politieke partij met het bijbehorend machtsapparaat en kanalen.

Protestanten hebben tussen al die zuilen geen eigen plaats. Omdat er nauwelijks specifiek protestantse sociaal-maatschappelijke voorzieningen zijn, zal een protestant niet geneigd zijn om aan te klampen bij één of andere zuil, maar gebruik maken van de bestaande structuren. Met andere woorden: protestanten doen mee aan van alles en nog wat, maar vaak zonder eigen vlag.

Waarin we naar buiten toe vooral actief zijn - ook binnen onze stad - dat is in de diaconale sector. Wij zien het als onze taak om de roep van de minsten recht te doen en plaatsvervangend te laten horen. We werken samen met en ondersteunen plaatselijke organisaties die zich bekommeren om het lot van daklozen, vluchtelingen, mensen tussen wal en schip. Er zijn daartoe ook goede contacten met het Leger des Heils.

Opmerkelijk is dat waar een poging wordt gedaan door protestanten om op lokaal vlak een bescheiden maatschappelijke factor te worden, dat vrijwel altijd resulteert in een opvangtehuis voor armen en kansarmen, werk onder drugsverslaafden enz.

In de wat grotere steden als Brussel en Antwerpen hebben de enkele protestantse kerken het toch voor mekaar gekregen om goedwerkende Protestantse Sociale Centra op te richten, die ook weer gesteund worden door ons Mechelse kerkje.